Devlet yok sözü ile kendini gösteren gerçeklik, deprem öncesinde de devletin kamusal hizmetleri tasfiyesi ile sağlık alanında bir kriz olarak yaşanıyorken depremin yarattığı yıkım, bu krizi en gerçekçi haliyle karşımıza çıkardı. Sağlığın yalnızca hastalanınca iyileşmek olmadığını; barınmanın, beslenmenin, hijyenin, güvenli yaşamanın, elektriğin, suyun, ulaşımın, sağlığa erişebilmenin sağlığın temel bileşenleri olduğu açığa çıkmış oldu. Yıkıntıların arasından yeni bir yaşam kuracağız iddiası, halkın sağlık hakkını temel alan ve sağlıksızlığın koşullarını ortadan kaldıran toplumsal bir sağlık anlayışının yeniden inşası ile kesişiyor.
Deprem sonrası ilk ve acil ihtiyaç hayat kurtarmaktı. Devrimci pratiğin ilk adımı, buna uygun kamulaştırılan tıbbi malzemeleri halk sağlığı yararına kullanmak oldu. Halkevi Koordinasyon Merkezi’nde gönüllü sağlıkçıların bir güvenlik kulübesini revire çevirmesi ile basit tıbbi müdahale merkezi kurulmuş oldu. Ulaşılabilir, parasız ve halkın ihtiyacını temel alan bir sağlık hizmeti noktası ile birlikte mobil sağlık ekiplerinin olması ilk dönemin ihtiyacı için önemli bir müdahaleydi.
Temel ihtiyaçlarla birlikte hijyen ve tuvalet en önemli sorunlar haline gelmeye başladı. Kentte sağlık hizmeti sahra hastanesi ve belediyelerin konteyner hastaneleri üzerinden sürdürülmeye çalışılıyor olsa da halk bunlara erişemiyor. Birinci basamak sağlık hizmetleri önemli oranda terkedilmiş, eczaneler yetersiz, aile sağlığı merkezleri işlemez halde. Koruyucu önleyici ve ulaşılabilir sağlık hizmetinin işler hale getirilmesi, sağlıksızlığı yaratan koşulların ortadan kaldırılması ve temel ihtiyaçların karşılanması acil ihtiyaçlar arasında.
Bölgedeki hijyen sorununun sonucu bit ve uyuz salgını, enkaz kaldırma çalışmaları nedeniyle yaşanan çevre kirliliği göze çarpıyor. Şimdilik ishalle seyreden hastalıklar, sinekler yaygın bir halk sağlığı krizi değil ancak kapıda. Mevcut olanı çözmek ve öngörülen sağlık krizlerine müdahale etmek için program çıkarılıp çadır alanlarında buna yönelik faaliyetler yapılıyor. Bit ve uyuz salgını olan yerler tespit edilip gerekli ilaçlar temin edilirken bir yandan da duş imkanlarının yaratılması için olanakların oluşturulması gerekiyor.
Sağlık krizi yaratabilecek tüm alanların tespiti ve çözümü için halkın da özne olduğu, kendi sağlığını korumak için dikkat etmesi gereken bilgiyle donandığı ve sağlanması için harekete geçirecek örgütlenme modelleri yaratılmaya çalışılıyor.
Hayat kurtarma görevi yerini hayatı sürdürme ve yaşamın yeniden inşasına bırakırken sağlık alanında yapılması gerekenler bu ihtiyaca yönelik planlandı. SES/TTB Sağlık Koordinasyon Merkezi ile kent genelinde ulaşılamayan köylerde sağlık taraması, aşısız bebek takibi ve aşılamalar için mevcut ASM’ler ile koordinasyon kurulması, gebe takibi, kronik hastaların ilaçlarının temini, su klorlama çalışmaları, psikososyal destek sağlanması, hijyen malzemelerinin ulaştırılması, kadın sağlığı gibi koruyucu sağlık faaliyetleri devam ediyor.
Sağlık taramasıyla başlayan süreç hijyenin sağlanması, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi, sağlığın tüm bileşenlerinin seferber edilmesini içerecek şekilde yeniden organize ediliyor.
Yaşam alanlarını toplumsal bir sağlık hareketi olarak örgütlemek ve mevcut sağlık hareketini yukarıdaki perspektifle yeniden kurmak gerekiyor. Mevcut sağlık örgütlenmelerini ve tüm faaliyetleri toplumsal sağlığın bileşeni haline getirmek için sağlıkçıların devrimci bir görevi var. Devrimci irademizi sağlığın yeniden inşasıyla sınayacağız ve devrimci sağlıkçılar yıkıntıların arasından yeni bir yaşam inşa edecek.
